Christiaan Kaminski heeft veel banen en baantjes gehad. Hij had bijbanen als dakdekker en loodgieter en werkte in de horeca. Onbewust is hij al lang bezig met aspecten van werkgeluk. ‘Bij iedere baan pik je wel wat op. Zo mocht ik in mijn horecabaan mijn eigen fooien houden en dat zorgde ervoor dat ik enorm klantgericht werkte. Ik wilde iedere klant het gevoel wil geven dat hij de klant was waar ik de hele dag op zat te wachten. Dat heb ik nu bij VariantZorg ook bij de uitvoerende collega’s. Ik wil dat iedere nieuwe collega het gevoel krijgt dat zij of hij ‘die ene’ is waar we al jaren op wachten. Ik wil dat zij zich hier welkom voelen.’
‘Wat eigenlijk altijd de rode draad is in de omgang met mensen is waardering. Het is erg belangrijk dat medewerkers zich gezien en gehoord voelen; dat ze weten dat er aandacht voor hen is. Ik vind dat wij vaak goed zijn in het zeggen wat er niet goed gaat. Als ik als directeur de eerste ben die het zegt als het niet goed gaat, moet ik ook de eerste zijn die het zegt als het wel goed gaat. Vaak zie je mensen opbloeien als je laat merken dat je ziet wat ze bijdragen, dat je hen waardeert. Vroeger wist ik niet precies hoe het zat met werkgeluk en hoe ik het anders wilde doen. Twee jaar geleden kwam ik artikelen over happiness at work voor het eerst tegen op nieuwssites en besloot ik er meer over te lezen. Zo kwam ik bij het HappinessBureau terecht en dacht: laten we maar eens kijken wat we samen kunnen doen. Ik had niet de kennis van de achtergronden van werkgeluk, was niet op de hoogte van inspirerende voorbeelden of wat de aanpak moest zijn. Dat is ook echt de toegevoegde waarde van het HappinessBureau. Het inspireren en onderbouwen van wat wij willen en het helpen introduceren van werkgeluk binnen de organisatie.’
VariantZorg is onderdeel van netwerkorganisatie Fundis. Binnen Fundis is iedere onderneming actief op een specifiek terrein binnen de zorg voor kwetsbare ouderen en chronisch zieken. Deze ondernemingen hebben voor 85 % van de zorguren medewerkers in eigen dienst en 15% wordt ingevuld door Varianters. VariantZorg is daarmee een flexbedrijf dat de inzet organiseert van zo’n 600 flexibel inzetbare zorgmedewerkers en 150 zzp’ers.
‘Wat ons vooral onderscheidend maakt als organisatie, is dat wij zelf geen cliënten hebben. Onze opdrachtgevers hebben cliënten. We zijn daardoor helemaal gefocust op de uitvoerende collega. Bij traditionele zorgorganisaties mogen medewerkers één roostervrije dag per week plannen, de rest wordt door de organisatie bepaald. Bij VariantZorg geloven we juist in het centraal stellen van de medewerker. Als medewerker geef je je beschikbaarheid op en dan plannen wij daar de diensten op in.
We hebben als pay off “Jij leeft, jij kiest, jij zorgt” en ik geloof er oprecht in dat het draait om jouw leven. Je leeft niet om te werken, je werkt om te leven. Je leven staat centraal en daarin wil je bepaalde keuzes maken in wat je wel bereid bent te doen en wat niet. Zo kan ik mij voorstellen dat als je om 08.00 uur op je werk verschijnt, terwijl je weet dat je kind van 6 in z’n eentje op de fiets naar school moet fietsen, dat je dan niet met je aandacht bij je werk kunt zijn. Bij VariantZorg geef jij je keuzes aan. Je kan bij ons dan aangeven dat je vanaf 08.30 uur beschikbaar bent.
Dat wij met werkgeluk aan de slag zijn gegaan zie ik ook als onderscheidend voor onze organisatie, waarbij we het voordeel hebben dat we geen cliënten hebben. Wij kunnen een missie en visie opstellen die compleet gericht is op de medewerkers, de uitvoerende collega’s. Wij zitten daarmee in een luxe positie!
VariantZorg is een flexorganisatie, de 750 mensen zijn vooral bij de organisaties die hen inhuren aan de slag: hoe hou je dan contact met hen? Hoe zorg je ervoor dat het echt een Varianter is?
Dat is een aardige opgave, zeker nu we afgelopen twee jaar veel opdrachtgevers erbij hebben gekregen. Voorheen werkte iemand vooral bij 2 à 3 organisaties binnen onze moederorganisatie Fundis, nu zijn dat er veel meer. Mede daarom zijn we nu de verbinding aan het opzoeken. Zo hebben we het jaarlijkse Kerstfeest, waarbij iedereen welkom is met partner. Dat pakken we groots aan. Dit zijn acties waar VariantZorg bekend om staat en wat onze uitvoerende collega’s ook zeer waarderen.
Hoe ben je aan de slag gegaan met werkgeluk?
‘Bij VariantZorg hield ik in 2017 een beleidsdag over werkgeluk. Dat was de meest interessante en lastigste beleidsdag die ik ooit had. Want werkgeluk bleek heel persoonlijk te zijn, iedereen verstaat er wat anders onder. Ik heb toen wel gezegd dat ik mij als directeur mede-verantwoordelijk voel voor het werkgeluk van de medewerkers, maar dat zij zelf hoofdverantwoordelijk zijn hiervoor. Vervolgens wil ik natuurlijk graag faciliteren hierin.
En ik had vooral vragen. Wat houdt werkgeluk in, wat betekent het precies, hoe pak je het aan? En vragen als wat kost het, wat levert het op en hoe kun je dat hard maken? Maar het was ook glashelder dat ik een organisatie wilde creëren waarin mensen het leuk vinden om te werken, waar je energie van krijgt. Over het hoe heb ik toen contact gezocht met het HappinessBureau.’
‘Na diverse workshops over werkgeluk en employee experience hebben we er nu voor gekozen om zo’n 7 medewerkers de rol te geven meer aandacht te besteden aan werkgeluk binnen VariantZorg. Hun taak is anderen te verleiden er ook mee aan de slag te gaan. Dat is een bewuste keuze, ook om het niet top-down op te leggen. Ik wil graag een cultuur van gelukkig werken creëren, vooral met initiatieven vanuit de medewerkers zelf. Uit de workshops is mij bijgebleven dat als je iets leuks doet voor jezelf, dat je daar gelukkig van wordt. Maar als je iets doet voor een ander, word je daar nog gelukkiger van. Als we dat meer doen, dan wordt het effect alleen maar sterker.’
‘Ik besef heel goed dat we hiermee niet in twee weken of twee maanden klaar zijn. Ik denk zelfs dat je hier nooit klaar mee bent. Het is namelijk niet zo dat we afspreken dat we op donderdagmiddag aan werkgeluk doen. Het is niet een pilletje dat je inneemt. En je hoeft ook niet de hele tijd gelukkig rond te lopen, een ander groot misverstand over werkgeluk. Als het even wat minder gaat, is het goed om te reflecteren hoe je weer gelukkiger kunt worden. Het heeft blijvend aandacht nodig.’
‘Ik zie dat binnen VariantZorg het kwartje is gevallen, dat mensen ermee bezig zijn. Zo zag ik onlangs dat enkele collega’s bezig waren te bezien hoe ze bepaalde processen konden verbeteren. Die liepen niet echt lekker, medewerkers werden er niet gelukkig van.
Bij gelukkig werken past experimenteren en laten we daarbij dan vooral niet van die grote projectplannen schrijven waar tien mensen nog naar moeten kijken. Denk er goed over na, ook hoe je de effecten van het resultaat wil meten, maar ga het vooral doen.’
‘We hadden met het HappinessBureau afgesproken dat we ook nadrukkelijk zouden kijken naar de employee experience en de employee journey: de beleving van de medewerkers en de medewerkersreis. Daarom hebben we in een workshop een herontwerp gemaakt van het ‘Onboardings’-proces, de instroom van nieuwe medewerkers.
Die workshop was goed én pijnlijk. Het pijnlijke zat hem erin dat we dachten dat we in bepaalde zaken heel goed zijn. De feedback van nieuwe collega’s, die recent het instroomproces ‘aan den lijve ondervonden hebben’, maakte duidelijk dat het toch echt anders ligt. Het werd meteen helder hoeveel winst er nog te behalen was. Daar gaan we nu mee aan de slag.’
De tips van Christiaan voor anderen die aan de slag willen met werkgeluk binnen hun organisatie:
- Ga het gewoon doen en trek je niet al te veel aan van financieel georiënteerde stakeholders die vooral denken vanuit aandeelhouderswaarde. Ga het doen en de resultaten volgen vanzelf.
- Betrek medewerkers erbij. Vanuit het management denk je vaak dat je weet hoe het zit, maar als je het aan de medewerkers vraagt, blijkt het toch anders te zijn. En ja, dat kan soms pijnlijk zijn. Maar dat is precies de reden waarom je het moet doen.
- Kernwaarden zijn erg belangrijk. Dat was voor ons voortschrijdend inzicht, want ik denk echt dat je er verder mee komt als die breed worden gedragen. Alles wat we doen, moet voldoen aan onze kernwaarden. Iedereen moet het kunnen begrijpen en het kunnen uitleggen. Formuleer ze zo actiegericht mogelijk.
- Werkgeluk als vertrekpunt. Als je aan de slag wilt met gelukkig werken, moet dat de insteek zijn. Het vertrekpunt moet niet een verhoging van de productiviteit zijn of een lager ziekteverzuim. Dat zijn prachtige gevolgen of resultaten, maar niet het doel.
