Fenna ter Meulen interviewde voor de VVAO Gea Peper en Heleen Mes van het HappinessBureau over hun missie om van gelukkig werken de norm te maken en hoe je dat in de praktijk doet.
Maak eerst je werknemer gelukkig, de klant volgt vanzelf
Geluk als nieuw bedrijfsmodel. Gea Peper en Heleen Mes van het HappinessBureau zijn ervan overtuigd dat een gelukkige(r) medewerker bijdraagt aan betere bedrijfsprestaties. Onderzoeken overal ter wereld staven hun ideeën.
Meer winst, minder verzuim
De cijfers liegen er niet om, gemiddeld maken bedrijven 37 procent meer winst als werknemers gelukkig zijn en is er 35 procent minder verzuim (bron: Gallup Incorporated in Ernst, Jobsome.nl).
Dat is wel iets om bij stil te staan. Op de Nederlandse arbeidsmarkt, waarin sprake is van vergrijzing én ontgroening (steeds minder jongeren op de arbeidsmarkt, red.), is het een kwestie van tijd of de strijd om de arbeidskracht barst los. Daarbij zijn de bedrijven die werknemers aan zich kunnen binden in het voordeel. Een hoog salaris met emolumenten staat daarvoor niet meer garant.
Uit onderzoek van Hay Group onder 1 miljoen werknemers wereldwijd blijkt dat bedrijven met betrokken medewerkers en een goed werkklimaat:
- bijna 5 keer beter presteren dan bedrijven die deze zaken niet op orde hebben;
- 22 % hoger scoren op klanttevredenheid dan bedrijven met weinig betrokken medewerkers;
- 43 % productiever zijn dan bedrijven met weinig betrokken medewerkers;
- 37% effectiever zijn dan hun concurrenten;
- 40% minder personeelsverloop hebben.
(Bron: Klantgerichtondernemen.blogspot.nl)
De nieuwe generatie arbeidspotentieel, ook wel generatie Y genoemd, zit niet zo erg te wachten op een leaseauto en een laptop van de zaak, schrijft de jeugdige Jasper Scholten, auteur van ‘Als koek en Y in de prestatiemaatschappij’. Leuk werken, dat willen ze wel.
“Het tij keert”, bevestigt Heleen Mes, voormalig HR-directeur van de Technische Unie. “Het besef dringt door dat de wijze waarop werknemers met klanten omgaan in grote mate de klanttevredenheid bepaalt. Tevreden medewerkers stralen meer openheid uit, hebben zin om met de klant bezig te zijn en zijn creatiever in het bedenken van oplossingen.”
Sturen op processen of mensen faciliteren?
Mes vertelt dat zij in haar voormalige functie sterk stuurde op HR-processen en systemen in de veronderstelling dat, als je die processen maar onder controle had, de medewerkers tevredener zouden worden. “Maar de mensen werden niet echt blij van een gestroomlijnd werkproces en ook niet van bonussen. Het compliment dat ze van de baas of van een collega kregen werd positiever ontvangen en bleef langer hangen.”
“Een mens is meer dan alleen zijn werk.”
Gezien worden als mens en als onderdeel van een groter geheel, dat telt. Gea Peper, oprichter van het HappinessBureau en ook met een achtergrond in HR, heeft er onderzoek naar laten doen. Ook zij ziet dat er essentiële zaken veranderen in het HR-beleid; werknemers worden meer gefaciliteerd en betrokken bij het bedrijf. “Opleidingsbudgetten worden in toenemende mate beschikbaar gesteld voor zaken die niet 1,2,3, met het werk te maken lijken te hebben in het besef dat een mens meer is dan alleen zijn werk. De scheidslijn tussen werk en persoonlijk leven wordt steeds dunner. Een mooi voorbeeld is Hutten Business Catering & Horeca. Dit bedrijf ondersteunt medewerkers als ze het financieel moeilijk hebben of als er andere persoonlijke problemen zijn. Of medewerkers mogen dingen lenen van het bedrijf, zoals een bladblazer of kruiwagen. “De ceo van Hutten stelde zelfs zijn lease-sportcabrio ter beschikking toen hij op vakantie was. Het duurde even voordat medewerkers daarvan gebruik durfden te maken. Dat het kon, was van ongelooflijk veel toegevoegde waarde voor het bedrijf.”
Sturen op werkgeluk
Buiten winnen, is binnen beginnen, stelt Peper. Hoe? “Wij helpen het werkgeluk in organisaties te vergroten. Daarop kun je sturen door verbondenheid met elkaar te creëren, ieders talent optimaal te benutten en te laten zien dat ieders werk betekenisvol is en impact heeft. Je hoeft daarvoor geen directeur te zijn; het is op elk niveau in een organisatie van belang. Een schoonmaker die vloeren schrobt in een ziekenhuis, wordt gelukkiger van zijn werk als hij zich realiseert dat hij bijdraagt aan het welzijn van de patiënten, omdat hij zorgt dat de hygiëne binnen dat ziekenhuis verbetert.”
Peper en Mes benadrukken het verscheidene malen: het creëren van de beste Employee Experience in bedrijven zorgt ervoor dat medewerkers gelukkiger zijn en dat organisaties floreren. Peper waarschuwt dat er geen sprake is van ‘verwennen’ van de werknemer, maar dat de nadruk ligt op ‘aandacht’ voor de werknemer en zijn talenten, behoeften en mogelijkheden. De zorg dat de werknemer goed in zijn vel zit, is niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van de werkgever. Primair ligt de bal bij de werknemer, stellen Peper en Mes. Om werknemers hierin te ondersteunen, bedacht Peper het P3F-model: Purpose, Flow, Fun & Friendship. Een aanpak waarmee medewerkers hun werkgeluk kunnen ontwikkelen.
Bruto Nationaal Geluk
De aandacht voor geluk op de werkvloer is geen hobby van een welvarend land, mocht je dat denken. Wereldwijd groeit het idee dat een gelukkige werknemer beter in staat is om bij te dragen aan de doelstellingen van het bedrijf waarvoor hij werkt. Dit idee werd voor het eerst grootschalig toegepast in de jaren 80 van de vorige eeuw in Brazilië. Het idee om het geluk van mensen te meten in de vorm van bruto nationaal geluk in plaats van bruto nationaal product is afkomstig van het straatarme en dictatoriale staatje Bhutan. Het land inspireerde daarmee zelfs de Verenigde Naties, dat sinds 2012 jaarlijks het World Happiness Report uitgeeft.
Geïnspireerd door deze ontwikkelingen reist Peper de wereld over om lezingen te geven en bedrijven te coachen. Op aandringen van Jörgen Raymann bezocht ze eind vorig jaar Suriname, samen met wereldwijd expert op gebied van werkgeluk Alexander Kjerulf. “Met een inflatie van 65 procent gaat het er economisch niet goed. Als je in zo’n neerwaartse spiraal terechtkomt, is het ontzettend lastig daaruit te komen. Je bent niet meer in staat creatieve oplossingen te bedenken. We spraken mensen daar over hoe belangrijk het is om ook in moeilijke tijdens positief te blijven en te focussen op geluk. Als je gelukkig bent werken je hersenen beter waardoor je beter in staat bent om creatieve en innovatieve oplossingen voor je problemen te bedenken. Op deze manier maakt geluk mensen beter en de economie gezond. Je kunt geluk aanleren en doorgeven. Geluk is besmettelijk.”
De inspiratie
De Braziliaanse zakenman Ricardo Semler wordt beschouwd als de grondlegger van dit nieuwe bedrijfsmodel, dat hij ontwikkelde in de jaren 80 van de vorige eeuw. Hij gaf werknemers een belang in het bedrijf en liet ze meerdere rollen uitoefenen. Daardoor voelden werknemers zich verbonden met het bedrijf, kregen ze een beter inzicht in de werking van de onderneming en konden ze suggesties geven voor het verbeteren ervan. De omzet van Semco steeg onder zijn leiding van US$ 4 miljoen in 1982 tot US$ 212 miljoen in 2003.
De zeven bronnen van arbeidsvreugde
1. Fysiek welbevinden: voldoende inkomen, gezond en veilig voelen.
2. Collegialiteit: werkrelaties, groepsgevoel.
3. Waardering en vertrouwen: ruimte om te handelen en waardering krijgen.
4. Goede prestaties: resultaten bereiken.
5. Groei: individuele talenten ontwikkelen of anderen coachen en ondersteunen.
6. Werken met hart en ziel: authenticiteit.
7. Hogere zingeving: iets kunnen betekenen voor anderen.
Gea Peper
Peper en Mes schrijven artikelen en boeken, laten onderzoek doen, organiseren workshops en ontwikkelen een opleiding tot werkgelukdeskundige. Ook het congres Happy People Better Businessdraagt bij aan de verspreiding van hun gedachtegoed.
“Rendement van geluk, daar gaan we naar toe”, is de overtuiging van Peper. “Dat is wat we de nieuwe minister president mee willen geven: ‘Stuur op bruto nationaal geluk!’”
Heleen Mes
