Mike Lie-A Lien is health manager bij Vanderlande, leverancier van bagageafhandelingssystemen voor luchthavens, pakketsorteersystemen en logistieke systemen voor magazijnen. Daar houdt hij zich bezig met zaken als werkgeluk en vitaliteit.
Het interview is ook als podcast te beluisteren.
Mike, wat doe jij precies?
“Als health manager is het mijn taak om de vitaliteit en beleving van onze mensen hoog te houden. Vitaliteit staat bij ons hoog op de agenda. Dat houdt in: met plezier je werk uitvoeren, vol energie en uitstraling. Want we weten dat creatieve medewerkers zeer productief zijn.”
Wat voor bedrijf is Vanderlande?
“We zijn nu in het hoofdkantoor in Veghel. Vanderlande is wereldmarktleider in toekomstbestendige logistieke procesautomatisering op luchthavens. De onderneming is tevens een toonaangevende leverancier van deze procesautomatisering voor distributiecentra en voor pakketdiensten.”
Jullie zijn bezig met werkgeluk en vitaliteit. Hoe is dat zo gekomen?
“Met werkgeluk zijn we zo’n twee jaar bezig. Inmiddels volg ik ook de opleiding tot werkgelukdeskundige. Daar leer ik echt nieuwe dingen die ik hier goed kan toepassen. Het pad van de vitaliteit zijn we zes jaar geleden ingeslagen, toen ik ben begonnen in mijn functie om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verhogen. We hebben gekeken waar we stonden als organisatie en hoe kunnen we de verduurzaming van de inzetbaarheid van onze mensen verder vergroten. Dat begint met draagvlak. Als de directie en het MT erachter staan, is er draagvlak. Als we het op de agenda weten te houden, dan zal er altijd aandacht aan worden besteed. Dat hebben we gedaan, doen we nog steeds en willen we ook blijven doen.”
Welke stappen heb je zes jaar geleden als eerst gezet?
“Eerst wilde ik het bedrijf goed leren kennen. Wie zijn onze medewerkers en welk type werkzaamheden voeren zij uit? Dat was voor mij een grote omschakeling want ik kwam uit een omgeving waar vooral fysiek werk verricht werd. Bij Vanderlande is er wel een fabriek waar 150 mensen werken, maar op kantoor zijn meer dan 2000 mensen aan het werk. We zijn een echt r&d-bedrijf. We groeien hard: toen ik in dienst kwam waren er rond de 1300 medewerkers, en inmiddels zitten we op meer dan 2300 medewerkers in Nederland en 7500 wereldwijd. In het onderzoek waar ik mee begon wilde ik weten wat er nodig was om duurzame inzetbaarheid onder de aandacht te brengen en te vergroten. Na drie maanden wist ik: hier werken voor 80% hoogopgeleiden en 20% fabrieksmedewerkers die ook een goede opleiding hebben en zich intern verder kunnen ontwikkelen.”
“We hadden een laag verzuim van 3%. Dat proberen we vast te houden.”
Wat waren je vervolgstappen?
“We hadden een laag verzuim van rond de 3%. Dat proberen we vast te houden. Van de fysieke beroepen wilde ik weten wat zich daar afspeelt en welke interventies we konden ontwikkelen en inzetten om het verzuim te verminderen. Dat hebben we samen met de Arbodienst gedaan. We hebben eigen fysiotherapeuten aangesteld zodat we onze medewerkers sneller kunnen bedienen. Wat betreft interventies hebben we tijdens de pandemie gezien dat de psychische omstandigheden een grote rol spelen. In 2019, vlak voor de pandemie, had ik met Fontys Hogeschool het programma ‘mental health performance coaching’ ontwikkeld. Dat was bedoeld als pilot, maar dat passen we nog steeds toe. Het wordt goed gebruikt en helpt mensen om op de been te blijven. Voor andere interventies werken we samen met verzekeraar Menzis, waar we interventies kunnen afnemen, bijvoorbeeld voor mensen die een echtscheiding hebben meegemaakt of een naaste hebben verloren en door een rouwproces gaan. Maar ook interventies als het om leefstijlverbetering gaat en overige psychische omstandigheden.”
“We hebben nu ca. 1600 medewerkers die actief gebruik maken van onze sportprogramma’s en mindfulness-activiteiten.”
Waren medewerkers direct enthousiast over het onderwerp vitaliteit of heb je ze moeten overtuigen?
“Het was nieuw. Zes jaar geleden kregen we ook een nieuw pand met een eigen fitnessruimte. We hebben verteld dat we hier niet zomaar kunnen sporten, maar dat het doel is om meer te bewegen en daarmee langer te leven. De mens is gemaakt om te bewegen. Als je de hele dag stilzit, leef je korter (korter in de zin dat je niet energiek bent en weinig vreugde beleeft). Daarom willen wij dat medewerkers zich actief en fit voelen. De eis voor die fitnessruimte dat we er zeker 300-400 medewerkers mee zouden moeten bereiken. Dat was iets wat ik niet in de hand had- ook ik was afhankelijk naar de nieuwsgierigheid van de medewerkers of zij open staan voor deze verandering. Uiteindelijk gaat het om het creëren van bewustwording en daar zijn we ruimschoots in geslaagd. Dat aantal hadden we binnen een half jaar bereikt. Nu hebben we ca. 1600 leden die actief gebruikmaken van onze sportprogramma’s en mindfulness-activiteiten.” Hetzij individueel zelfstandig, in groepen of onder begeleiding.
Dat klinkt alsof medewerkers de keuze hebben voor het soort activiteit dat ze willen doen.
“Klopt. Zo hebben we hardlooptrainingen. Elke maandagmiddag gaan we met een groepje naar buiten en heel gericht trainen. Iedereen kan hardlopen, maar als je de techniek goed toepast, zie je echt ontwikkeling. Mensen worden daar blij van. En van blije en tevreden mensen worden wij als organisatie gelukkig. Zij stralen energie uit wat op anderen invloed heeft. Naast hardlopen hebben we fietsen, spinning, kickboksen, bodydance, boksen op muziek, yoga, noem maar op.”
Krijgen medewerkers daar begeleiding bij?
“We zorgen zeker voor begeleiding. In ons rooster kun je kiezen voor een groepsles of een individuele workout. Onze fysiotherapeuten zijn bijgeschoold tot fitnessinstructeur en zij kunnen daarbij helpen.”
Weet je de medewerkers die geen gebruik maken van de fitnessruimte op een andere manier te bereiken?
“In eerste instantie is het ons doel om de mensen te bereiken die het echt nodig hebben. Voor hen hebben we het programma Body Weight ontwikkeld, om ze meer in balans te komen met het eigen lichaam. We hebben een nulmeting gedaan en hen die als een spiegel voorgehouden. De resultaten hebben we besproken en de personen uitgedaagd. Het is jouw lijf, jij bent er verantwoordelijk voor. Maar wil je gewicht verliezen zonder een dieet, dan laten wij zien hoe dat op een leuke manier kan. Want bij een dieet mag je vaak bepaalde voedingsmiddelen een periodelang niet eten. Die ga je missen en krijg je het jojo-effect. Wij proberen mensen te helpen om blijvend op hun gewicht te komen, op een natuurlijke manier, waarbij ze alles mogen eten en drinken. Maar de afspraak is dat ze elke week werken aan hun lichaamsgewicht. Al is het maar een kleine stap. Daar hebben we mooie voorbeelden van, bijvoorbeeld iemand die 40 kilo is kwijtgeraakt en zich goed, energiek en trots voelt en elke keer met plezier komt trainen.”
“Onze bedoeling is om te faciliteren, te helpen en bewustwording te vergroten.”
Mogen ze dat onder werktijd doen?
“Daarin zijn we flexibel. Als je maar goede afspraken maakt met je afdelingsleiding.”
Begin je bijvoorbeeld een uur eerder dan kun je tussendoor je work-out doen. Of je blijft een uur langer doorwerken als dat beter in je schema past.
Lichaamsgewicht is een gevoelig onderwerp om het gesprek over aan te gaan. Hoe wordt dat gezien door de medewerkers?
“Daar zijn we heel voorzichtig in. We bieden de programma’s aan, maar het is aan medewerkers om de keuze te maken om al dan niet met het health team in gesprek te gaan. Gegevens delen we niet in het kader van de AVG. We zitten niemand achter de vodden aan, als je niet komt, dan kom je niet, maar bel wel even af.”
Zijn alle programma’s op basis van vrijwilligheid?
“Absoluut, wij willen niemand pushen, dat zit niet in onze aard. Onze bedoeling is om te faciliteren en te helpen en bewustwording te vergroten.”
Welke resultaten zijn behaald en welke impact heeft dat op de organisatie?
“Medewerkers worden er gelukkig van dat een bedrijf als Vanderlande dit aanbiedt en blijft uitbreiden. Dat zie je duidelijk. De organisatie heeft er ook baat bij, want een gezonde, vitale, fitte medewerker is enorm productief en creatief. Er is niets fijners om als organisatie te kunnen zeggen dat medewerkers met plezier naar hun werk gaan en ook met plezier en energie weer naar huis gaan. De meeste medewerkers hebben een gezin, daar willen ze ook aandacht aan besteden. Maar doordat ze hier hun programma kunnen doen, hoeven ze daar thuis geen tijd meer voor vrij te maken.”
Als je met plezier en vol energie naar je werk komt en ook weer naar huis gaat dan heeft dat zowel voor de werkgever als de werknemer voordelen. Werken is nu eenmaal onderdeel van ons leven en als werkgever tonen wij goed werkgeverschap om een steentje bij te dragen om gelukkige medewerkers erop na te houden.
Je zei al dat de betrokkenheid van de top belangrijk is. Hoe is die betrokkenheid nu?
“De top doet ook mee aan de programma’s. Onze CEO staat ook wekelijks in de gym. Hij vindt het ook van belang dat een organisatie als Vanderlande vitale medewerkers heeft. Wij hebben het niet over ziekteverzuim, maar aanwezigheid van onze mensen. Wij hebben 97% aanwezigheid, dat klinkt positiever en heeft meer impact. De 3% die er helaas door omstandigheden niet is, willen we zo goed mogelijk helpen om hun werk te hervatten, op een gezonde en verantwoorde manier.”
Binnen Vanderlande bedrijven wij TOPsport en daar moet je wel fit en vitaal voor zijn. Wij investeren in duurzaam leren, duurzaam leven en duurzaam ondernemen. Samengevat zijn dit de elementen die je helpen om duurzaam inzetbare en gelukkige werknemers aan je te binden. Uiteindelijk vormen deze medewerkers het economisch kapitaal van de organisatie.
Hoe communiceren jullie over dit programma?
“Alle activiteiten komen op onze interne site The Base en Vikipedia te staan. Medewerkers kunnen zich daar aanmelden. Voor sommige programma’s zijn zelfs wachtlijsten.”
Welke plannen heb je voor de komende jaren?
“Ja, waar staan we over twee of vijf jaar? Dat is een moeilijke vraag. De ontwikkelingen hebben we niet allemaal in de hand, maar we kunnen ons wel voorbereiden. Ik wil dat het verzuim beheersbaar blijft. We groeien als bedrijf, en dat betekent dat mensen onder druk staan en de kans op uitval groter is.”
Ook de coronacrisis is zo’n omstandigheid die je niet kunt beïnvloeden. Je vertelde net al dat jullie een programma hebben voor de mentale gezondheid. Dat is een mooi voorbeeld van hoe je kunt inspelen op gewijzigde omstandigheden.
“Die interventie hebben we in oktober 2019 ontwikkeld, toen was er nog helemaal geen sprake van een pandemie. Dat was dus echt toeval, omdat we een gezondheidsbeleid hanteren waarin ook de psychosociale arbeidsbelasting is opgenomen. Zo zijn we dat gaan uitrollen. Door de organisatiegroei hebben we steeds meer jonge mensen in dienst. Die hebben andere behoeften, bijvoorbeeld dat ze graag in gesprek willen over hun ambities. Daar is dat programma mede voor ontwikkeld.”
Hoe heeft corona jullie nog meer geraakt?
“In het begin dachten we allemaal dat we enorm hard geraakt zouden worden, omdat we op luchthavens wereldwijd opereren. De eerste maanden waren best angstig. Als de luchthavens dicht zijn, kun je je mensen niet kwijt. Maar al snel gingen onze andere logistieke afdelingen enorm ontwikkelen en groeien. Dat heeft ons op de been gehouden. Ook mooi om te zien was dat luchthavens beperkt open gingen, waardoor wij onze mensen weer konden inzetten. Wat het verder met onze mensen heeft gedaan is moeilijk te zeggen, niet iedereen praat erover. We hebben geen duidelijk beeld of het invloed heeft op het huidige verzuim.”
Is er meer gebruik gemaakt van het programma voor mental health?
“Het zit bomvol. Mensen hebben dus duidelijk behoefte om hun verhaal kwijt te kunnen en geholpen te worden. Ik hoef niet te weten wat mensen bespreken met hun coach, maar als er meer hulp nodig is, gaan wij ons best doen om bij de zorgverzekering de juiste interventie in te kopen, zodat zij daar gebruik van kunnen maken.”
Stel je mocht de afgelopen zes jaar opnieuw doen, wat zou je dan anders of juist hetzelfde doen?
“Ik zou dezelfde opleidingen doen voor duurzame inzetbaarheid en werkgeluk, maar ik had de opleiding tot werkgelukdeskundige eerder willen doen, zodat ik die inzichten eerder had kunnen inzetten. De voorbeelden, handvatten en tools uit die opleiding had ik eerder kunnen gebruiken. Wat betreft de aanpak die wij hier hebben gecreëerd, denk ik dat dat een mooi begin is geweest. Het uitbreiden ervan moeten we zelf leren en doen.”
Welke tips heb je voor andere organisaties die hiermee aan de slag willen?
“Onderzoek allereerst intern of er draagvlak is voor je plannen. Stel dan een commissie samen met daarin OR-leden, HR-leden en vertegenwoordigers van verschillende afdelingen. Wij hebben ook de fysiotherapeuten, ergotherapeuten en arts erbij betrokken. We zitten eens in het kwartaal bij elkaar om onze leerprocessen te bespreken en te kijken wat we nog meer kunnen doen. Als je dat als team doet, borg je de voortgang. Zo breng je het onder de aandacht bij je directie, zodat het op de agenda blijft.
Kijk ook goed naar hoe de organisatie gestructureerd is en welke behoeften de organisatie en je mensen hebben. Daar heb ik een simpele formule voor: behoeften, wensen en verwachtingen moeten een prikkel krijgen om goed te kunnen presteren. Zo krijg je een dialoog met elkaar zodat je elkaars behoeften gaat begrijpen en er samen invulling aan kunt geven. Er is niets mooiers dan naar elkaar luisteren en dat je elkaar gaat begrijpen. Uiteindelijk kijk je waar je in gaat investeren. Daar maak je afspraken over: wat is er mogelijk op jaarbasis.”
Jullie hebben een prachtig pand dat in september 2021 is geopend. Hoe hebben jullie hier rekening gehouden met zaken rond vitaliteit?
“De inrichting van het pand valt direct op. Er zijn hele mooie materialen gebruikt en er is een huiselijk gevoel gecreëerd. We zien dat onze mensen met plezier naar hun werk komen en dat ze dat huiselijke gevoel ook hebben.”
Komen die zaken ook terug in jullie cultuur?
“Vanderlande kent veel soorten culturen. Er werken hier 40 nationaliteiten. Wij proberen die culturen met elkaar te laten verbinden. Engels is onze voertaal. Sommige mensen zijn cultureel gezien iets terughoudender, maar participeren toch in onze trainingen en workouts. Die ontwikkeling is mooi om te zien. We hebben elkaar nodig om een goed product op te leveren.”
Waar ben je zelf trots op?
“Dat ik elke dag met plezier naar mijn werk ga en dat ik mijn energie en passie kan delen met de werknemers. Ik heb nog geen dag gehad dat ik er geen zin in had.”
