Zou je graag meer geld willen verdienen? Gaat je werk beter als je meer controle hebt? Droom je er stiekem van je collega’s en vrienden te overtreffen? Misschien ben je dan zo iemand die slim en succesvol is, maar toch niet gelukkig.

Want juist wat jou succesvol maakt, kan er ook voor zorgen dat je ongelukkig bent, betoogt Raj Raghunathan, hoogleraar aan de University of Texas. Toch kán het wel: succesvol en gelukkig zijn, zegt Raghunathan. Hij schreef er het boek If You’re So Smart, Why Aren’t You Happy? over, dat deze maand in een Nederlandse vertaling verschijnt. Het onderwerp is populair: vorig jaar was de lezing van Raghunathan over geluk het vaakst bekeken op Coursera, een site waarmee je online colleges kunt volgen.

Wat staat, volgens Raghunathan, geluk in de weg?

1. Ongelukkig? Misschien waardeer je geluk niet genoeg.

Stel dat je drie wensen mocht doen, welke zouden dat zijn? Een miljoen winnen, een geweldige relatie, een prachtige reis maken, beroemd worden, of het winnende doelpunt scoren in een WK-finale? Grote kans dat je antwoord iets dergelijks is. Maar waarom is het niet je eerste wens gelukkig te zijn? Raghunathan vroeg het honderden studenten: geluk stond nauwelijks in het lijstje van de drie wensen. Vroeg hij diezelfde studenten naar hun doel in het leven, dan kwam geluk wél bovenaan te staan. Raghunathan noemt dit de Happiness Paradox.

Gelukkig worden? Maak er dan een prioriteit van

2. Ongelukkig? Dan wil je zeker graag de beste zijn.

Onbewust stimuleren veel ouders hun kinderen om de beste te zijn in iets. En excelleren kan je ook gelukkig maken. Onderzoek gepubliceerd in de Journal of Personality and Social Psychology (1988) laat zien dat proefpersonen die te horen krijgen dat ze beter zijn dan anderen, tevredener zijn dan proefpersonen die het tegenovergestelde horen.

Maar: het probleem is dat het nastreven van superioriteit ongelukkig maakt. Waarom? Wanneer je streeft naar superioriteit, ga je jezelf met anderen vergelijken. Lang niet alles laat zich echter makkelijk vergelijken (geluk, bijvoorbeeld). Je bent daarom al snel geneigd naar andermans inkomen of spullen te kijken – en daarnaar te streven. Materialisme ligt dan al snel op de loer. maar materialisme maakt niet gelukkig. Want uit onderzoek weten we dat nieuwe spullen snel wennen en de verwachting van het geluk dat geld brengt, vaak te hoog is.

Het nastreven van superioriteit en geld zorgt er bovendien voor dat mensen meer op zichzelf gericht zijn. Deze ‘eenzame’ positie zorgt (op langere termijn) voor ongeluk.

Gelukkig worden? Ga voor de ‘flow’

3. Ongelukkig? Je wil te veel controle.

Een laatste contradictie: het stellen van doelen en het hebben van controle kunnen beiden zorgen voor geluk. Maar het is een dun koord, legt Raghunathan uit. Want te veel controle willen en obsessief een gewenste uitkomst nastreven, zorgt juist voor ongeluk.

Veel mensen rijden liever in een auto dan dat ze in het vliegtuig zitten, terwijl we allemaal weten dat we veiliger zijn in een vliegtuig. Zo zie je: het gevoel controle te hebben vinden we fijn. Ook al is dit soms een illusie; er zijn simpelweg te veel oncontroleerbare krachten die een uitkomst bepalen.

Gelukkig worden? Krijg je gevoelens en gedachten onder controle

Lees het gehele artikel hier.