In de week van de werkstress een artikel hierover op nrc.nl van 15 november 2016.

Ook was er aandacht voor de week van de werkstress in het BNR radioprogramma ‘Ask my anything’ van Jörgen Raymann. Gea Peper van Happy People Better Business en Jessica van Wingerden van Schouten & Nelissen waren te gast om het over werkdruk, stress en werkgeluk te hebben. Je kunt het programma hier beluisteren.

Eerste hulp bij werkstress

Dit was voor het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de reden in 2014 de Week van de Werkstress in het leven te roepen. Minister Lodewijk Asscher pleitte ervoor stress op de werkvloer bespreekbaar te maken, en de signalen van overbelasting beter te leren herkennen. Deze week ging de derde editie van start. Een landelijke campagne moet aandacht vragen voor ‘duurzame inzetbaarheid’: omstandigheden waarin werknemers tot hun pensionering gezond en productief kunnen blijven. Door het hele land organiseren bedrijven workshops over vitaliteit. Ook is er online een platform opgericht met de titel ‘Check je werkstress’, waar oplossingen tegen stress kunnen worden verzameld.

Maar, volgens recent onderzoek van Arbo Unie onder 90.000 werknemers neemt de stress alleen maar toe. Zat in 2012 nog 17 procent in de gevarenzone of erger, in 2015 was dat al bijna 22 procent. Opvallend is bovendien dat de jongere generatie meer last van stress blijkt te hebben dan de oudere. 17 procent van de werknemers tussen 25 en 35 heeft burn-out klachten, 32 procent van de dertigers voelt zich na een nacht slapen niet uitgerust en 10 procent geeft aan zich niet of nauwelijks te kunnen ontspannen. Van de twintigers zegt 18 procent het rustiger aan te moeten doen, bij de dertigers is dat 26 procent.

Dat veel twintigers en dertigers last hebben van stress komt omdat ze vaak ambitieus zijn en jonge kinderen hebben, zegt Jan van den Hoogen, arbeids- en organisatieadviseur bij Arbo Unie. „Anders dan de generatie voor hen hebben ze door digitalisering de mogelijkheid thuis door te werken, waardoor ontspannen moeilijker wordt. Ook hebben ze vaak tijdelijke contracten.” Jongere werknemers krijgen tegenwoordig te weinig begeleiding en durven het slecht aan te geven wanneer het teveel wordt. „We zien dat steeds meer jonge werknemers met ernstige spanningsklachten blijven doorwerken.”

Werknemers zouden daarom eerder op de rem moeten trappen, zegt Van den Hoogen. „Je laat juist een professionele kant van jezelf zien wanneer je aangeeft dat de balans doorslaat.” Daarnaast adviseert hij ontspannende activiteiten zoals vrienden bezoeken, sporten, of naar de bioscoop gaan net zo gedisciplineerd in te plannen als werkafspraken.

Volgens Van den Hoogen is het hoog tijd voor trainingen in het hoger onderwijs en op de werkvloer, waarin wordt geleerd grip op je leven en werk te houden. „Als we voor dit probleem geen oplossingen vinden, heeft dat gevolgen voor het functioneren van de economie als geheel. Voor een optimale kenniseconomie hebben we onze jongeren nodig. Mede daarom is het van belang dat juist zij de balans kunnen vinden.”

Focus en reflectiemomenten

Zo moeilijk hoeft het ontwikkelen van dergelijke trainingen niet te zijn. Het advies van arbeidsdeskundigen om stress de baas te blijven komt over het algemeen neer op een paar regels: maak scherpe keuzes in je tijdsbesteding, concentreer je volledig op dat waar je mee bezig bent, en zorg voor voldoende tijd voor herstel.

Zo pleit bedrijfskundige Peter Bregman in zijn populaire boek 18 Minutes: Find your focus, master distraction, and get the right things done voor een reeks reflectiemomenten al tijdens de dag. Volgens hem kun je veel rustiger werken door in totaal achttien minuten per dag stil te staan bij wat je doet. ’s Ochtends vijf minuten om te bepalen waar vandaag de aandacht naar toe gaat. Ieder uur van de werkdag een minuut om de vraag te stellen: gaat mijn aandacht nu naar het belangrijkste op mijn agenda? En vijf minuten in de avond om te evalueren. Deze reflectiemomenten zijn volgens hem noodzakelijk om te voorkomen kopje onder te gaan in de eindeloze reeks afleidingen van het gedigitaliseerde leven.

Ook arbeidspycholoog Tony Crabbe adviseert in zijn bestseller Nooit meer te druk dagelijks te bepalen wat prioriteit heeft in leven en werk, en daarop te focussen. „Het tegenovergestelde van ‘druk’ is niet ‘vrije tijd’. Zelfs als we niet werken springen we nog

heen en weer tussen familieverplichtingen, sociale media en digitale consumptie”, schrijft hij. „Nee, het tegenovergestelde van ‘busy’ is ‘focus’: diepe betrokkenheid bij activiteiten die het belangrijkst voor ons zijn, en niet steeds meegaan in afleiding. Het gaat er niet om zoveel mogelijk op een dag te doen, maar om je aandacht te houden bij de taken die het verschil maken.” Alleen al de voldoening die een dergelijke flow meebrengt is volgens Crabbe een medicijn tegen stress.

De Amerikaanse docent theoretische informatica Cal Newport ziet ‘mentaal engagement’ net als Crabbe als de sleutel tot succes. In Deep Work pleit hij ervoor delen van de dag in te plannen voor ‘intense’ concentratie. Omdat voor alles dat waarde heeft échte aandacht nodig is, moet het oppervlakkige werk zoals het checken van mails volgens hem worden teruggebracht tot slechts enkele momenten per dag.

De Nederlandse stresscoach Paul Loomans vat de hedendaagse inzichten over drukte de baas blijven handzaam samen in Ik heb de tijd. Zijn advies om uit de ‘turbostand’ te komen: „Doe één ding tegelijk en maak het af. Houd de regie: probeer zoveel mogelijk zelf te kiezen welke taak je wanneer doet. Geef noodzakelijke onderbrekingen de volle aandacht, maar rond wat je aan het doen bent mentaal wel eerst af, al is het maar door het noteren van een laatste zin.” Zorg voor ‘eilanden van rust’, zegt Loomans: plan een paar keer per week uren in waarin je ongestoord kunt werken. Zorg bovendien voor ‘witjes’: „Loop na ongeveer 45 minuten even weg van het beeldscherm om het brein rust te gunnen.” ‘Surfen op de golven van de tijd’, noemt Loomans dat.